Öğretmen Performans Değerlendirme ve Aday Öğretmenlik İş ve İşlemleri Yönetmelik Taslağı Üzerine Değerlendirmeler
Öğretmenlerin performansı, sonuçları ve etkileri bakımından toplumda hemen hemen her kesimi ilgilendiren bir niteliğe sahiptir. Bu nedenle öğretmenlerin işleri ve performansı hakkında öğrenciler, aileler, öğretmenlerin kendi meslektaşlarından bürokrasi ve siyasete kadar herkes çeşitli eleştirilerde bulunmaktadır. Bu eleştirilerin en azından bir kısmı haklı bile olsa, eleştirilerin tarzı ve üslubu öğretmenleri incitebilmekte ve öğretmenlik mesleğinin itibarını zedeleyebilmektedir. Daha da önemlisi öğretmenlere yönelik eleştiriler çoğu zaman bir veriye dayalı olmaktan çok, sayısı bir milyonu bulan öğretmen kitlesi içinde bireylerin ya kendi eğitimlerinde ya da çocuklarının eğitiminde kişisel gözlem ve deneyimlerine dayalı genellemelere veya medyada yer alan çeşitli vakalara dayalı genellemelere dayalı olarak dile getirilmektedir. Ne yazık ki, bu eleştirileri destekleyecek, kanıtlayacak sistematik bir değerlendirme ve veriye sahip olmadığımız gibi, bu eleştirileri reddedecek ve yanlışlayacak verilere de sahip değiliz. Bu bağlamda öğretmenlerin performansının değerlendirilmesi öğretmenleri işi ve performansı hakkında daha sağlıklı bir bilgi oluşturmaya ve bu bilgiye dayalı olarak öğretmenler hakkında daha objektif yargılarda bulunmaya katkı sağlayacaktır. Bu çerçevede etkili bir performans değerlendirme sistemi oluşturulması, öğretmenlerin haklarının korunması yanında öğrenciler, veliler ve genel olarak kamuoyu önünde hesapverebilirliklerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
Diğer yandan eğitim öğretimin kalitesi ve çıktıları ile ilgili mevcut verilerden de hareketle, öğretmen niteliğinde sorunlar olduğu ve öğretmenlerin niteliğinin artırılması gerektiği şeklinde söylemler öne çıkmaktadır. Ancak öğretmenlerin niteliğine yönelik tartışmaların da sistematik bir veriye dayalı olmadığı görülmektedir. Bu nedenle eğitim öğretimin kalitesi ve çıktıları ile ilgili sorunların ne ölçüde öğretmenlerin yeterlik ve performanslarındaki eksikliklerden kaynaklandığı da bilinmemektedir. Öğretmenlerin yeterliklerini ve performansını bir bütün olarak değerlendirmeyi sağlayacak, öğretmenlerin eğitim öğretim uygulamalarına odaklı bir performans değerlendirme, öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin desteklenmesi için veriye dayalı politikaların, stratejilerin ve uygulamaların geliştirilmesinde yol gösterici olacaktır. Bu çerçevede performans değerlendirme ve mesleki gelişim çalışmaları döngüsel bir süreç olarak tasarlanabilir.
Öğretmen Performans Değerlendirme ve Aday Öğretmenlik İş ve İşlemleri Yönetmelik Taslağı’nın performans değerlendirme ile ilgili kamuoyuna sunulan bölümünde, öğretmenlerin çoklu değerlendiriciler tarafından yılda bir kez performans değerlendirme formları ve dört yılda bir gerçekleştirilecek Öğretmenlik Mesleği Yeterlikleri Sınavı üzerinden değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar tanımlanmaktadır. Bu rapor kapsamında; genel olarak başka ülkelerdeki uygulama örneklerinden hareketle öğretmen performans değerlendirme sisteminin yapısı, işleyişi ve performans değerlendirmede ana veri kaynakları kısaca açıklandıktan sonra, Yönetmelik Taslağında detayları paylaşılan performans değerlendirme sistemi hakkında görüşler ile etkili bir performans değerlendirme sistemi oluşturulmasına katkı sağlayabilecek öneriler sunulmaktadır. Rapor aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
- Öğretmen performans değerlendirme uygulamalarına genel bir bakış
- Yönetmelik Taslağında tanımlanan performans değerlendirme sistemi hakkında görüşler
- Öğretmenler için etkili bir performans değerlendirme sistemi oluşturulması için öneriler
Öğretmen Performans Değerlendirme ve Aday Öğretmenlik İş ve İşlemleri Yönetmelik Taslağı’nın Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ilgili tarafların görüşlerine açılması oldukça yararlı olacak bir uygulama olarak değerlendirilmektedir. Söz konusu Yönetmelik Taslağına yönelik ilk tepkiler daha çok eleştiri ağırlıklı seyretmektedir. TEDMEM olarak Yönetmelik Taslağı hakkında eleştirilerle birlikte, öneriler geliştirilmesi ve sunulmasının etkili bir performans değerlendirme sisteminin oluşturulmasına katkı sağlayacağına inanıyoruz.
