Eğitimin Sosyal Sonuçları (OECD-AEG)

Orjinal Başlık: OECD Education at a Glance 2013 ¹

OECD Ülkerlilerinde sağlık politikaları önemli bir yer tutarken, sağlık problemlerinin doğasında da ciddi bir farklılaşma gözlenmekte. Kronik yorgunluk belirtileri yaratan koşulların artmasıyla, sağlıkla ilgili geliştirilen davranışlarda bozulmalar son 10 yılda kendini daha fazla göstermeye başladı. Diğer yandan ise, demografik ve sosyo-ekonomik eşitsizliğe maruz kalan gruplar da, WHO 2008 raporunun gösterdiği gibi, artan bir ivmeyle daha kötü sağlık koşullarıyla yüz yüze kalıyor.

Çocukluktan yetişkinlik dönemine kadar süreçte oluşturulan sağlıklı davranış biçimleri ve yaşam şekli eğitimden bağımsız tutulamaz. Eğitime Bakış 2013 raporunda ise eğitim ile obezite ve sigara kullanımı arasındaki bağ ele alınıyor. Yapılan araştırmalarda obez olma ve sigara içme olasılığının, eğitim seviyesi daha yüksek olan yetişkinlerde eğitim seviyesi daha düşük olan yetişkinlere oranla daha düşük olduğu ortaya çıkıyor.

Obezite

Dünya Sağlık Örgütüne göre obezite, epidemik boyutlara ulaşmış bulunmakta. Bu hastalık mental sağlığı, sosyal hayatı etkilemekle birlikte kronik hastalıkları ve hayat kalitesinin azalması gibi problemleri de beraberinde getiriyor. Artan obezite toplumun tüm gruplarında görülse de, hastalığa yakalanan kişilerin, kadınlar ağırlıklı olmak üzere, soyo-ekonomik olarak dezavantajlı gruplarda daha yoğun görüldüğü ortaya konuldu.

24 OECD ülkesi genelinde, yetişkinlerin %19’u bu problemle karşı karşıya kalmakta. Obezite üst orta düzey eğitimin altında kalanlarda %25 daha fazla görülürken, yükseköğretim görenlerde göreli olarak %13 daha az rastlandığı fark edilmiştir. Şile, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık gibi obezitenin fazla olduğu ülkelerde, eğitim seviyeleri arasında %15lik bir eğitim oranı farkı bulunmakta. Bu oran, obezitenin daha az olduğu Hollanda, Norveç ve İsveç gibi ülkelerde ise ortalama %8 civarında. Yaş ve cinsiyet üzerinden obeziteye bakıldığında ise, gençlerin ya da kadınların obez olma ihtimalleri daha düşüktür ve bu grup, yaşlılara ve/ve ya erkeklere oranla daha eğitimlidir.

Türkiye 2008 verilerine göre, obeziteye maruz kalan erkeklerin ortalaması üst orta öğretimin altındakiler için %15.3, üst orta öğretimin üzerindekiler için %15, yükseköğretim içinse %12.2 iken bu oranlar kadınlar için sırasıyla %27.4, %9.5 ve %7.2’dir. OECD ortalamasına bakıldığında erkekler için geçerli oranlar ortalamanın altında kalırken kadınlar bu ortalamanın üzerindedir. OECD ortalamaları ise sırasıyla erkekler için %22.2, %20.2 ve %14.9 iken, kadınlar için %27.9, %18.5 ve %12.3 oranındadır.

Sigara

Son 10 yılda sigara kullanıcılarında 1/5’lik bir azalma var fakat dünya üzerindeki yetişkin ölümlerinin hala %10’u sigara kullanımına bağlı gerçekleşmekte. İsveç hariç, tüm OECD ülkelerinde kadınlardan çok erkeklerin sigara kullandığı görülmekte. Cinsiyetler arası bu boşluk Çin, Japonya, Kore, Rusya Federasyonu ve Türkiye gibi ülkelerde çok daha fazla. Yine sosyoekonomik olarak dezavantajlı ve düşük eğitim seviyeli gruplar, sigara kullanımında daha büyük bir orana sahip.

23 OECD ülkesi arasında ise, günlük olarak sigara tüketim oranı yetişkinlerin %30’unu kapsamakta. Günlük sigara kullanımı, özellikle orta öğretimin altında kalanlar arasında (%37) daha fazlayken, yükseköğretimdekilerde (%21) ise daha az görülmektedir. Eğitimsel farklardan kaynaklı sigara içme eğilimi, erkekler arasında %20 iken kadınlarda bu oran %13’e düşmektedir.

Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan ve Polonya gibi belirli Orta Avrupa ülkelerinde, Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve Birleşik Devletler gibi ağırlıklı olarak İngilizce konuşulan ülkelerde ve Norveç’te eğitim oranlarının daha yüksek olduğu görülüyor. Tüm bu ülkelerde, en azından yüksekokul bitirmiş yetişkinler, üst orta düzey eğitimin altındaki kişilere oranla yarı yarıya daha az sigara kullanıyor olma ihtimallerine sahip. Fakat eğitim ve günlük sigara kullanımı arasında cinsiyete ve yaşa dayalı bireysel farklar belirleyici bir rol oynamadığının da altı çizilmiş durumda.

Sigara kullanımı ve eğitim bağlamında Türkiye’ye ait oranlar bulunmamakla birlikte, OECD ortalaması erkekler için %43.9, % 36.5, %24.0 ve kadınlar için %31.9, %28.4, %19.2’dir.