Kıdem ve Öğrenci Başarısı
Andrew Leigh (2010), 90.000 Avustralyalı ilkokul öğrencisinin test puanlarının görülebildiği bir veri setini analiz etmiştir. Bu analizden hareketle öğretmenlerin bir yüksek lisans derecesine sahip olup olmamalarının test skorlarında anlamlı bir farklılığa neden olmadığını gözlemlemiştir. Ancak aynı analiz sonucunda öğretmenlerin deneyimleri ile öğrencilerin ne kadar öğrendikleri arasında anlamlı bir farklılığın olduğunu bulmuştur. Öğretmenlerin öğretime başladıkları ilk beş yıl içinde ortaya koydukları katma değerin hızlı bir şekilde arttığı açıktır. Ancak aşağıdaki grafiğin düşey ekseninde de görüldüğü üzere dikkat çekici bir durum söz konusudur. Yirmi yıllık bir öğretmen tarafından okuma yazma öğretilen bir öğrenci, mesleğe yeni başlayan bir öğretmen tarafından okuma yazma öğretilen bir öğrenciden daha fazla öğrenmektedir. Ancak aradaki öğrenme farkının çok fazla olmadığı söylenebilir. Bir yılda yirmi yıl deneyime sahip öğretmenle çalışan öğrenci iki haftalık fazladan ilerleme kaydetmektedir. Bir başka deyişle 20 yıllık bir öğretmenin 50 haftada başardığını göreve yeni başlayan bir öğretmen 52 haftada başarmaktadır.
Etkili öğretmenler ve deneyim
Genelde dünyanın pek çok ülkesinde, özelde ise ülkemizdeki özel okullarda görevlendirmek üzere öğretmen aranırken öğretmenin deneyimi önemli bir rol oynamaktadır. Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse özel okul yöneticileri, öğretmen yetiştirme kurumundan yeni mezun olmuş ya da meslekte bir yılını doldurmuş öğretmenlere bir sınıf teslim etmemektedirler. Benzer şekilde veliler de, çocuklarının eğitim fakültesinden yeni mezun olmuş öğretmenlerin sınıflarında yer almasından hoşlanmamaktadırlar. Pek çok okul öğretmenlik deneyimini daha yüksek bir maaşla ödüllendirmekte yani öğretmenlik deneyimi fazla olan öğretmenler daha yüksek maaş almaktadırlar.
Uygulamada deneyim önemsenip takdir edilirken alanyazında öğretmenin yaşının ve deneyiminin öğrenci başarısına olan etkilerini konu edinen araştırmalar kafaları karıştırıcı niteliktedir. Woessman (2001), öğretmenin yaşı sabit tutulduğunda öğretmenlik deneyiminin öğrenci performansı ile olumlu bir şekilde ilişkili olduğunu belirtmektedir. Diğer bir deyişle 40 yaşında ve 15 yıl öğretmenlik deneyimi olan bir öğretmen, 40 yaşında beş yıl öğretmenlik deneyimi olan bir öğretmene oranla öğrenci performansını daha olumlu etkilemektedir. Ayrıca Woessman (2001), öğretmenlik deneyimi sabit tutulduğunda yaşın öğrenci performansı ile olumsuz bir ilişkisi olduğunu da vurgulamaktadır. Beş yıl öğretmenlik deneyimi bulunan 30 yaşındaki bir öğretmen, beş yıl öğretmenlik deneyimi bulunan 40 yaşındaki bir öğretmene oranla öğrenci performansını daha olumlu bir şekilde etkilemektedir (Aktaran: Mills, 2007).
Etkili öğretmenlerin özelliklerine ilişkin alanyazın dikkatle incelendiğinde pek çok çalışmanın (Sementi, 2000; McEvan, 2002; Woodward, 2004; Raptakis, 2005; Mills, 2007) öğretmenlik deneyimini de konu edindiğini görmek mümkündür. Bu çalışmalar birlikte değerlendirildiğinde, öğretmenlerin meslekteki deneyimleri ne kadar çok olursa etkililiklerinin de artacağı sonucunu çıkarmak mümkündür. Örneğin McEwan (2002), bir öğretmenin öğretimin sanatına, bilimine ve ustalığına ulaşması için üç ile sekiz yıl arasında değişen bir deneyime sahip olması gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca üç yıldan fazla deneyimi olan öğretmenlerin üç yıl ya da üç yıldan daha az deneyime sahip olan öğretmenlere oranla daha etkili olduklarını belirtmektedir. Ancak bu farklılıklar, beş yıllık deneyime sahip öğretmenler ile sekiz yıllık deneyime sahip öğretmenlerin arasında azalmaktadır.
Berliner (1994) ve Sementi (2000) tarafından yapılan araştırmalar; zamanın, deneyimin ve olgunluğun uzman öğretmen olma yönünde önemli koşullar olduğunu göstermektedir. Araştırmaların bulgularına göre, 10 yıllık deneyime sahip öğretmenler, etkili öğretim davranışları sergilemektedirler. On yıldan daha az deneyime sahip öğretmenler, öğretim sürecinde sınıf yönetimi ve öğretim teknikleri gibi konularda zorluk yaşamaktadırlar. Deneyimli öğretmenler (10 yılın üzerinde deneyime sahip öğretmenler), göreve yeni başlayan öğretmenlere nazaran aynı konularda daha az sorunla karşılaşmaktadırlar. Deneyimli öğretmenler, öğretimlerini duyuşsal ve fiziksel/psikomotor etkinliklerle zenginleştirmektedirler.
Öğretmenlik deneyimi ve uzmanlığı, öğrenci başarısında % 40’a yakın bir farklılığa neden olmaktadır. Deneyim sayesinde öğretmenler, günlük uygulamalardan elde ettikleri veriler sonucunda mesleki açıdan kendilerini geliştirme fırsatı bulmakta ve böylece ihtiyaç duyduklarında ders planlarını daha kolay uyarlayabilmekte ve geliştirebilmektedirler. Deneyimli öğretmenler, esnekliklerini koruyabilmekte, gerekli gördüklerinde yönlerini hemen değiştirebilmektedirler. Bu öğretmenler, kendilerini hiçbir zaman işlemeyen bir ders planına kilitlememektedirler (McEwan, 2002).
Tüm bu araştırma bulgularından hareketle, öğretmenlik mesleğinde deneyim sahibi öğretmenlerin daha etkili oldukları sonucu çıkarılabilir. Deneyimli etkili öğretmenlerin öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını ve stillerini göz önünde bulundurarak öğretim uygulamalarını gerçekleştirdikleri söylenebilir. Ayrıca bu öğretmenler, sınıf içinde işe koşulacak rutinler ve ortaya çıkan sorunları ele alışları açısından deneyimsiz meslektaşlarına oranla daha etkili oldukları için düzenli sınıflara sahiptirler.
