Çocukların Gittiği Okul Önemli mi?

Orjinal Başlık: Does it matter which school a student attends? ¹

• Başarılı eğitim sistemleri, bütün çocukların yüksek derecede başarı göstermelerini garanti eder.

• OECD ülkeleri arasında ülke düzeyindeki öğrencileri performans varyansı, yaklaşık %60’ı, aynı okuldaki çocukların performansları arasında gözlenmektedir.

• OECD ülkelerindeki öğrenci performansı varyansının yaklaşık %40’ı okullar arasındaki performans farklılığı ile açıklanırken, ortalama performans gösteren ülkelere kıyasla yüksek performans gösteren ülkelerde okullar arası performans farklılığı çok daha düşüktür.

Bir ülkenin ya da ekonominin PISA puanı, o ülkedeki öğrencilerin ortalama performanslarını, dolayısıyla da öğrencilerin topluma katılım kapasitelerini ve hızla büyüyen bilgi-odaklı küresel ekonomiye sağlayabilecekleri katkı düzeyini işaret etmektedir. PISA ile toplanan verilerin analizleri, bir ülke/ekonomi ve hatta belirli bir okuldaki öğrencilerin okuma, matematik ve fendeki yeterlilik farklılıklarını da ortaya koymaya yardımcı olmaktadır. Eğitim sistemleri arasında ortalama performansta önemli derecede çeşitlilik gözlenmekte ve öğrenci performanslarında da farklılıklar (varyans) dikkati çekmektedir. Bazı eğitim sistemlerinde, öğrencilerin çoğu birbirine yakın yeterlik düzeyine sahipken, bazılarında öğrenci performansları daha büyük ölçüde değişiklik göstermektedir.

PISA analizleri, ülke ya da ekonomilerin öğrenci performansları arasında eşitsizlik olmadan daha yüksek bir ortalama performans ortaya koyabileceklerini göstermektedir. Örneğin, Kore ve Çin eğitim sistemlerinde öğrenciler, okuma alanında ortalamanın üstünde bir performans ortaya koyarken, yüksek ve düşük performans gösteren öğrenciler arasındaki puan farkı da oldukça düşük düzeydedir. Kore ve Çin dışında okuma alanında ortalamanın üstünde performans gösteren 17 OECD ülkesinden 10’unda, öğrenci performansları arasındaki fark diğer OECD ülkelerinde gözlenenden daha düşüktür.

Okulların Performansları Birbirinden Çok Farklı…

Ülkeler/ekonomiler, öğrenci performanslarında oluşan varyansın kaynağı çeşitlilik göstermektedir. Öğrenciler arasındaki bu performans farklılığı aynı okulda eğitim alan öğrencilerden mi kaynaklanmaktadır, yoksa farklı okullardaki öğrencilerden mi? OECD ülkeleri arasında ülke düzeyindeki öğrenci performans varyansının, yaklaşık %60’ı, aynı okuldaki çocukların performansları arasında gözlenirken, %40’ının farklı okullara devam eden öğrencilerden kaynaklandığı görülmektedir. Yüksek performans gösteren ülkeler arasında okullar arası varyansın en belirgin olduğu üç ülke, Belçika, Japonya ve Hollanda’dır

Finlandiya’da öğrencilerin performans farklılığının %8’den daha azı okullar arası farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Norveç’te ise bu oran %10, Estonya, İzlanda ve Polonya’da %20’nin altındadır. Okullar arasındaki büyük varyans farklılıkları her zaman okullar arasında eşitsizlik olduğuna göstermeyebilir. Ancak okul ve öğrenci performansındaki büyük farklılıklar, okul ya da öğrenci karakterine bağlı ise, sosyo-ekonomik statü, göç veya evde konuşulan dil gibi, sosyal eşitsizliklerin sinyali olabilir.

Ve Bazı Eğitim Sistemleri Bu Farklılıkları Genişletmektedir

Okullar arasındaki performans farklılığı, birçok faktörden kaynaklanabilir. Kent ve kırsal bölgelerde bulunan okullardaki öğrencilerin sosyo-ekonomik farklılıkları ya da federal eğitim sistemine sahip ülkelerin eğitim politikalarının eyaletlere göre değişmesi, bu faktörler içinde sayılabilir. Örneğin; Almanya’da, okullar arasında beklenen öğrenci performanslarındaki büyük farklılık, öğrenci seçme sisteminin, öğrencilerin notlarına dayanarak akademik ya da mesleki eğitime yönlendirmesi ve eğitim politikalarının eyaletler arasındaki uygulama farkıyla ilişkilidir. İtalya’da ise farklı okullardaki öğrencilerin beklenen performanslarındaki varyans, genelde okulların hizmet verdiği toplumun profili ve ulusal yönetmeliklerin farklı bölgelerde nasıl uygulandığıyla alakalıdır. Farklılaşmalar, ölçümlemesi ve değerlendirmesi daha zor olan, sunulan eğitimin niteliği ve etkinliği gibi, okul sisteminin karakteri ile de bağlantılı olabilir.

Bir Ülkenin Performansı Tüm Öğrencilerin Performansını Geliştirerek Arttırılabilir

PISA, öğrenci performanslarının yıllar içinde nasıl bir değişim sergilediğini de takip eder. 2000-2009 yılları arasında, OECD ülkeleri arasında gözlenen okuma performansındaki varyasyon %3’lük bir daralma göstermiştir. Birçok OECD ülkesinin, düşük performanslı öğrencilerin gelişimine odaklandığından, ülke performansların da yükselme sağlanmıştır. 2000 ve 2009 yılları arasında, okuma performansını yükselten ülkelerden Şili, Almanya, Macaristan, Letonya, Lihtenştayn, Polonya ve Portekiz ortalama performanslarda belirgin bir artış, öğrenciler arasındaki puan farklılıklarında da kayda değer bir düşüş yakalamıştır. Kore ve Brezilya ise, ortalama okuma performansında artış sağlarken, aynı dönemde öğrenci performansları arasındaki farklılık artmıştır. İsveç’te ortalama performansta düşüş, öğrenciler arası başarı performansında ise bir artış gözlenmiştir. Çek Cumhuriyet’inde ise ortalama performans ve öğrenciler arası farklılıkta düşüş yaşanmıştır. Diğer taraftan, okullar arası ve okul içi öğrenci performanslarındaki farklılık oranı, birçok OECD ülkesinde 2000 ve 2009 yılları arasında benzer düzeyde kalmıştır. Bu zaman zarfında gelişme gösteren ülkelerden sadece Polonya okullar arası farklılaşmada dikkate değer bir düşüş sağlamış, İsveç’te ise bu farklılık yüksek oranda artmıştır.